bezrobotność cd

Bezrobotność - powieść ukaże się w pierwszym tygodniu kwietnia. E-book i papier. 

Kaczynski

To będzie taki trochę inny tekst od poprzednich. Dawno nic nie pisałem, ale tak mnie jakoś dzisiaj tknęło i zabawiłem się w psychologa i wyszło z tego to co poniżej. Jest to na tyle znana postać, że nie czułem potrzeby przybliżać jej czytelnikowi. Wystarczy kilka kliknięć, kilka słów wpisanych w wyszukiwarkę i wszystkiego (tak się przynajmniej wydaje) można się dowiedzieć. Chciałem zabawić się w psychologa i zrobiłem to. A co z tego wyszło? Nie wiem.

 

Zawsze miałem ochotę o nim coś napisać. Lubię skomplikowane postacie, które trudno zaszufladkować, które trudno jednoznacznie ocenić i opisać nie popadając we frazesy i wyświechtane kalki, od których bolą oczy. I oczywiście przystępując do tego zadania wiem, że skończę na powtórzeniach, wyświechtanych frazesach i kalkach, od których mnie i każdego, kto będzie miał ochotę to przeczytać, będą bolały oczy.

 

Zawsze dobrze jest zacząć od biografii zanim przejdzie się do próby psychologizowania i nadawaniu rzeczom, stanom, relacjom, uczuciom nazw. Nazwy; słowa, które reprezentują to co określają, chciałyby być (gdyby miała możliwość posiadania pragnień) lustrzanymi odbiciami rzeczywistości. Ale w każdym ze słów z poprzedniego zdania tkwi nieusuwalny błąd. Takie słowa i zwroty jak rzeczywistość, lustrzane odbicie, reprezentować stanowią pułapkę. Podkreślają coś, co istnieje tylko w jednostkowym wyobrażeniu, czasem w nadziei. Że moja myśl przełożona na słowo dociera do innej osoby i w niej tworzy taką samą myśl. Że założenie o możliwości przekazania jakieś prawdy (kolejne słowo pułapka), może się spełnić, że będziemy mieli do czynienia od matematycznym odwzorowaniem. Że słowa tworzą jednoznaczność, bo tylko tak możemy coś przekazać, a jednocześnie wiemy, że są niejednoznaczna, rozmyte i nieostre. Ale posługujemy się nimi bo nie mamy wyjścia.

 

Biografia. Zbiór odtworzonych w dokumentach i relacjach faktów. Wybrane punkty, które mają pokazać jakąś jednostkę. Wiara, że te punkty charakterystyczne tworzą tę jednostkę i mówią o niej niemal całą prawdę. Trochę tak jak z tą prymitywną wiarą, że fakty, że przebieg zdarzeń tworzy historię. Że bitwa pod Grunwaldem, że Kampania Wrześniowa, że wyprawa Kolumba, tworzą Historię.

 

Biografia. Trudne relacje z bratem. Trudne relacje z kobietami, a właściwie ich brak. Skomplikowana relacja ze światem społecznym. Doktorat. Wizja tego, jak ten świat powinien, jak musi wyglądać. Odseparowanie się od tego świata. Nieuczestniczenie w życiu, tak jak uczestniczą w nim niemal wszyscy pozostali. Otoczenie się fantasmagoriami i tylko punktowa styczność ze światem, z życiem. Z jednej strony abnegacja, z drugiej poczucie wielkiej własnej mocy sprawczej. Celne analizy i braki w ocenie siebie samego. Dostrzeganie zła w świecie i nie dostrzeganie zła czynionego przez siebie samego. Albo dostrzeganie, ale usprawiedliwianie w imię wyższych wartości, w imię ponadjednostkowego CELU, co tworzy tyrana i tworzy zło większe, niż to, przeciw któremu powstało. Samotność, a jednocześnie masa wielbicieli, którzy są jednak gdzieś za szybą, gdzieś daleko, gdzieś poza poczuciem, że są obok. I przeciwnicy przesiąknięci nienawiścią tak wielką, że zaślepia ich ona i zmusza to coraz bardziej idiotycznych zachowań. I własna nienawiść, albo zimne wyrachowanie. Nieludzkie, psychopatyczne. Wszechogarniająca wiara we własną rację. Albo jedno i drugie. Wysoka inteligencja. Albo wysoki iloraz inteligencji.

 

Każdy z tych punktów tworzy Kaczynskiego i żaden nie charakteryzuje go do samego końca. Nie można mu odmówić racji. To jest najgorsze. To, że jego czyny budzą taki sprzeciw, wzbudzają tyle emocji, wynika z tego, że ma rację. Oczywiście nie we wszystkim, ale ma rację. Ma jej całkiem sporo. To nie jest czysty wróg. To nie jest diabeł, zło w czystej postaci. A nie może być tak, żeby zło było dziełem kogoś, kto ma aż tyle racji, kto mówi rzeczy, pod którymi dobrzy ludzie mogliby się bez mrugnięcia okiem podpisać. To jest najstraszniejsze. Czy sam wierzy w to co mówi? Trzeba zasiać wątpliwości. Trzeba zrobić z niego cynika. Trzeba przeciwstawić mu się bo wystąpił przeciw wartościom, w które wierzymy, posługując się wartościami w które wierzymy. Musi być wyrachowanym cynikiem. A jeśli nie jest? Jeśli jest zwykłym człowiekiem? I wszystko o nim jest prawdą?

 

Co uczyniło go tym, kim się stał? Odrzucenie przez rówieśników? Może relacje z matką? Może jakaś dziewczyna/chłopak dała/dał mu kosza? Emocjonalnie wykastrował/a i on sobie z tym nie poradził. Może wtedy zaczął nienawidzić. Najpierw siebie. Może brata. Brata, który wiele lat później dokonał największej zdrady. Nawet jeśli ta zdrada wynikała z innych przyczyn, od brata niezależnych. Kochać i nienawidzić brata. Pożądać i nienawidzić. Pragnąć i nienawidzić. Najpierw siebie. Ale nie można zbyt długo pożyć, nienawidząc siebie. Trzeba tę nienawiść skierować na kogoś innego. Może właśnie brata. A później może na wszystkich. Na cały pierdolony świat. Ale będąc sobą (już siebie nie nienawidzę) nie można nienawidzić całego świata. Nie można, bo jestem dobrym człowiekiem. Walczę o dobro. Gdzieś w oddali dostrzegam dobro i cały świat pociągnę lub popcham do dobra, które widzę. Ale ta nienawiść we mnie cały czas tkwi, rośnie, buzuje, musi znaleźć ujście. Kozła ofiarnego, najlepiej kilku, najlepiej jakąś kategorię wybrakowanych ludzi, albo kilka kategorii. I nienawidzić jej z całego serca.

 

Ale już siebie nie nienawidzę. Ale też nie myślę o sobie najlepiej. Nie akceptuję siebie, swoich pragnień, swoich czynów, myśli, ciała. I muszę siebie przekonać, że moje ciało, myśli, czyny i pragnienia są dobre. Ale do tego potrzebuje innych. To inni zareagują na moje działanie w szerokim świecie i przekażą mi wiadomość: jesteś wspaniały. I wtedy będę wspaniały. Moje myśli, czyny, pragnienia i ciało będą wspaniałe. Nawet jeśli nikt nigdy ich nie pozna. Potrzebuję całego świata, żeby udowodnił mi, że jestem wspaniały. I wtedy nic i nikt nie stanie mi na drodze, bo w końcu zaakceptuję siebie, najważniejszą i najwspanialszą osobę, którą poznałem. I jeszcze ten charakterystyczny rys. Ta cecha, która wyróżnia psycho i socjopatów. Nigdy nie byli odpowiedzialni za inną osobę. Tak naprawdę. Nigdy nie kochali (a jeżeli już to w jakiejś wykrzywionej, zdeformowanej formie), nigdy nie spali z kimś w jednym łóżku, nigdy nie spacerowali z kimś trzymając tego kogoś za rękę, nigdy nie zrobili komuś kawy i śniadania do łóżka. Nigdy nie byli z kimś naprawdę blisko. Z kimś obcym, który z czasem staje się kimś bliskim, kimś bez którego życie pustoszeje. Ale to pragnienie, pragnienie, aby ktoś taki był jest wielkie i drąży od środka, wygryza trzewia. I zamiast tej jednej osoby, kochanki, kochanka, przyjaciela czy przyjaciółki, grupy osób, z którymi można pójść na plażę i śmiać się bez sensu, wśród których można przez chwilę zdjąć maskę, zapomnieć o całym wrogim świecie, który bezustannie dokonuje oceny, waży i mierzy czyny i słowa, pozostaje ten cały daleki świat, który ma zastąpić kochankę/kochanka, przyjaciół. I okazuje się, że to walka z samotnością jest tym wielkim krzykiem, tym wielkim zwróceniem uwagi: Zobaczcie mnie! Ja jestem! Istnieję!

 

Czasami to się źle kończy. W tym wypadku trzy osoby zginęły, a kilkanaście zostało rannych. Wrogowie. Symbole. A zdradzony przez brata Ted Kaczynski odsiaduje ośmiokrotne dożywocie. Gdyby był kotem ostatnie życie spędziłby na wolności.

bezrobotność

Zamiast wpisu o przygodach poszukiwawczych, krótka informacja o powieści. Jest okładka (projekt okładki: Krzysztof Krawiec; za kilka dni opublikuję zdjęcie). Po redakcji i korekcie. W najbliższych dniach rusza do druku. 250 stron. Oczywiście będzie dostępna w wersji elektronicznej (powinna kosztować około 10 zł). Tytuł: bezrobotność. I jeszcze jedna oczywistość (dla mnie): nie ma wiele wspólnego z tematami i treścią, którą tu można przeczytać.

Cisza, usprawieliwienie, nadchodząca powieść i nowa cena starych opowiadań

Naobiecywałem, naobiecywałem i nic się nie dzieje. Cisza z mojej strony, prawie chamstwo. Pozostaje mi tylko usprawiedliwiać się.
Usprawiedliwienie:
1. Proza życia, czyli praca zwykła, zarobkowa, czasochłonna i trochę wyżymająca z pomysłów.
2. Proza pisarczykowata. Skończyłem powieść (już po redakcji i teraz jest w korekcie; będzie dostępna na przełomie lutego i marca). Pracuję nad kolejną.
A tak poza tym E-book z opowiadaniami (Ja, mój wróg) otrzymał nową cenę; było, w zależności od księgarni, od 13 do 16 zł; a jest 6-8 zł.
Pozdrawiam wszystkich

Przeprosiny za milczenie i obietnice poprawy w przyszłości

Wszystkim, którzy z niecierpliwością przebierają nóżkami w oczekiwaniu na kolejny wpis należą się przeprosiny. Wszystkim innym także. Niestety załamały się filary Ziemi i nie pozostaje nic innego jak cierpliwie czekać, aż z jaj wyklują się żółwie, jak podrosną i jak posadzą wspomnianą Ziemię na swoich karapaksowych barkach i znowu będzie można czytać historie poszukiwań własnych. Skoro należą się przeprosiny o czym wspomniałem na początku, to przepraszam.

14 lutego. Część III. O pożytkach i niebezpieczeństwach bombardowania. Oraz o tym, że nie napisałem za dużo o Huxleyach a może powinienem

Najwyższy czas opuścić odkrywców, do których i tak pewnie powrócę i zająć się Aldousem Huxleyem, który jak już wspomniałem umierając zażyczył sobie LSD, dzięki czemu mógł umrzeć na wizji. Jak łatwo się domyślić Aldous Huxley miał ojca i matkę. Miał też całkiem rozbudowaną rodzinę, o której opowieść zajęła by grube tomiszcza i, jeśli byłaby ładnie napisana, byłaby fascynująca lekturą. Niedzielne obiadki musiały tam być dosyć dziwne, uwzględniając dodatkowy pierwiastek szaleństwa. Nie mam zamiaru (to absurdalne pisać o tym o czym nie zamierza się pisać) opisywać tej rodziny, chociaż mogłoby być to przyjemne i pożyteczne zajęcie. Właściwie to wróciłem do Aldousa Huxleya po to, żeby wspomnieć, że miał rodzeństwo w tym brata, Juliana Huxleya, zmarłego 14 lutego 1975 roku. J.H. może nie należał do barwnych, bohemicznych  postaci, ale za to walnie przyczynił się do powstania UNESCO i WWF, co już zasługuje na uznanie. Działał też na rzecz humanizmu będąc jednym założycieli Międzynarodowej Unii Humanistycznej i Etycznej i wraz A. Einsteinem i T. Mannem i J. Deweyem czegoś co się nazywało First Humanist Society of New York. W każdym razie w jego biografii humanizm i sekularyzm występuje tak często, jak słowo bóg w ustach morderców. Wszystko więc wskazuje, że był zwykłym wywrotowcem, bo nie pokładał nadziei w boskiej interwencji a w intelektualny czynnik  ludzki, który mógłby przyczynić się do polepszenia losów ludzi i nie tylko ludzi, co jest jeszcze bardziej godne uznania. Oczywiście to oznacza, że był cholernym lewakiem, co nie było najlepszym pomysłem w USA na przełomie lat 40 i 50’. Na jego szczęście był Brytyjczykiem, więc makkartyzm mógłby go ominąć, gdyby nie szefował UNESCO. Zaliczył na tym stanowisku tylko dwa lata bo się nie podobał amerykanom. Gdy w latach 20’ i 30’ jak grzyby po deszczu wzrastały wszelkie rasy wybrane i predestynowane miał czelność zaproponować, żeby zamiast rasy używać określenia grupa etniczna. Pomysł się nie przyjął, bo pomijał nieistniejące różnice

Wróciłem do Aldousa Huxleya także dlatego, że jest autorem „Nowego Wspaniałego Świata”, książki w której poczesne i religijne miejsce ma niejaki Henry Ford, który znany jest z tego, że umarł 7 kwietnia, więc niedługo będzie rocznica jego śmierci. Henry Ford jest również znany z tego, że stworzył jeden z największych koncernów samochodowych, że wyprodukował samochód dla mas, że dobrze płacił robotnikom, ale dopiero po tym, jak zamienił ich w roboty, zanim powstały roboty, które zastąpiły ludzi zamienionych w roboty. H. Ford jest znany także ze swojego flirtu z A. Hitlerem. Flirt ten zaowocował tym, że Ford finansowo wspomagał nazizm i produkował wojskowe pojazdy dla faszystowskich Niemiec i podzespoły do V-2 (między innymi). Podczas wojny fabryka Forda prawdopodobnie wykorzystywała niewolniczą siłę roboczą. I teraz następuje takie coś w co nie chce uwierzyć. Czyta się to dziesięć razy, sprawdza w innych źródłach, ale wszystko wskazuje, że jest to prawda. Idzie się więc spać albo zapala kolejnego papierosa, mając nadzieję, że to jakieś głupie zwidy. Ale nie. To się naprawdę wydarzyło. Fabryka Forda produkuje sobie w nazistowskich Niemczech. Ale w tym czasie Niemcy są przecież w stanie wojny z USA. Alianci wpadli na pomysł bombardowania niemieckich fabryk (a właściwie fabryk znajdujących się na terenie Niemiec). Bombardują więc. Dostało się też Kolonii i ucierpiała fordowska fabryka. Gdy wojna skończyła się koncern Forda dostał odszkodowanie od rządu USA, za to, że rządowe bombowce zbombardowały fabrykę Forda produkującą na rzecz rządu III Rzeszy, która była w stanie wojny z rządem USA. Rząd oczywiście zapłacił nie ze swoich pieniędzy, ale z pieniędzy podatników. I jak tu z czystym sumieniem kupować fordy?

Z tymi bombardowaniami to zawsze jest problem. 14 lutego 1945 roku amerykańscy nawigatorzy zrobili zyg zamiast zrobić zag (Paragraf 22) i pomylili Drezno z Pragą i zbombardowali Pragę zamiast Drezna. Dzięki tej pomyłce Kurt Vonnegut siedzący w drezdeńskiej rzeźni miał większe szanse na przeżycie i przeżył. Nie przeżyło za to 701 mieszkańców Pragi. A propos K.V. – za kilka dni (11 kwietnia) można obchodzić rocznicę jego śmierci. Obchodzenie rocznicy jego urodzin (11 listopada) można połączyć z marszami, machaniem flagami, szklaneczką alkoholu i papierosem, rzutem brukowcem i wyrywaniem drzew. Ciekawe czy mieszkańcy Pragi dostali odszkodowania, za wspomnianą pomyłkę

Bombardowanie Drezna z Vonnegutem w rzeźni i bombardowanie Kolonii (nawet z uwzględnieniem praskiej pomyłki) robi wrażenie. Podobnie jak każde inne bombardowanie. Na Kolonię zrzucono prawie 35 tys. ton bomb. To jakieś 50 kilogramów na mieszkańca. Żaden wynik i to jeszcze rozłożony na lata i 263 naloty. Da się znaleźć o wiele lepsze średnie. A poza tym Niemcy sami sobie zasłużyli, bo posłuchali się bandy szaleńców i poszli za nimi jak lemingi, żeby później obudzić się i nie pamiętać kilku albo kilkunastu lat

Koniec części III. CDN.

PS. Moje ambitne plany tworzenia jednego wpisu tygodniowo były niestety nierealne i muszę ograniczyć częstotliwość postów do osiągalnego poziomu uzależnionego od pracy, pisania i innych obowiązków.

14 Lutego. Część II: powrót Krętka bladego.

Europejskiemu odkrywaniu świata towarzyszył smród niemytych ciał, niepranych ubrań, źle odżywionych ludzi i chorób. W tym ostatnim załoga pod dowództwem J.C. nie była wcale najgorsza. Osiemnasty wiek to początek walki ze szkorbutem. Prymitywnej i chaotycznej, ale zawsze jakiś początek. Dzięki chaosowi na pokład trafiały też te pokarmy, które miały trochę witaminy C, co poprawiało sytuację. Całe to Tahitańskie bzykanko, które doświadczyła załoga Endeavoura, też nie miało (przynajmniej nie od razu), tragicznych następstw. Niemniej jednak europejski eksport Krętka bladego trwał w najlepsze (patrz kilka postów wstecz) i Cook spóźnił się. Krętek na wyspie już był i miał się dobrze. Aż korci, żeby zadać pytanie, kto go dostarczył. Mógł oczywiście być to Samuel Wallis, a właściwie załoga Delfina, statku przez niego dowodzonego. Albo załoga Boudeuse z Louisem Antoine de Bougainville, pierwszym francuzem, który opłynął nasz glob. Przynajmniej taka powszechna panuje opinia na temat pierwszego francuskiego opłynięcia globu. Ja w to nie wierzę, bo wydaje mi się całkiem możliwe, że wśród setek bezimiennych marynarzy, którzy pływali dookoła Ziemi, mógł zdarzyć się jakiś Francuz. No ale w końcu kogo to obchodzi, przecież to byli zwykli marynarze, a nie koleś z głupia peruką na głowie, co mogłoby świadczyć o tym, że jest ważny i musi zostać zapamiętany.

Ten Francuz został upamiętniony między innymi poprzez nadanie nazwy jednej z wysp Pacyfiku. Wyspa nazywa się Wyspą Bougainville’a. Wyspa była zamieszkała od kilkuset stuleci ale miejscowi oczywiście nie wpadli na pomysł żeby nadać jej jakąś nazwę. Ci miejscowi (przynajmniej pierwszy rzut, który pojawił się na wyspie) przypłynął z Nowej Irlandii. Szukałem Nowej Irlandii w atlasie. Spodziewałem się, że jest gdzieś na Atlantyku, na przykład jest jedną z wysp Hybrydów Zachodnich. Jakież było moje zdziwienie, gdy okazało się, że wyspa ta wznosi się na wschód od Nowej Gwinei, w archipelagu (napięcia, napięcie) Bismarcka i należy do Papui Nowej Gwinei, a jej najwyższym szczytem jest góra Hansa Meyera, który był Niemcem i jako pierwszy zdobył Kilimandżaro, całkiem daleko od Nowej Irlandii. Szczyt Hansa jest dosyć wysoki i dlatego wyspa się wznosi. Hans Mayer zdobył Kilimandżaro wraz z Ludwig Purtschellerem oraz trzynastoma innymi osobami, o których nikt nie pamięta, bo tylko nosili za nimi bagaże, gotowali dla nich i byli ich przewodnikami. Na dodatek byli czarni, co ich już całkowicie dyskwalifikuje.

Wracając na Wyspą Bougainville’a. To całkiem spora wyspa, o powierzchni niewiele mniejszej od powierzchni Gambii a słynie z tego, że wcale nie chce być częścią Papui Nowej Gwinei. Nie chce być częścią z wielu powodów, ale oczywiście także dlatego, że na wyspie jest sporo miedzi, a miedź może nie jest tak kosztowna jak złoto, ale też swoją cenę ma. Taki zbieg okoliczności (chęć odłączenia i miedź) to doskonałe ziarno, z którego kiełkuje wojna. Akurat w tej zostało zabitych tak mniej więcej (to mniej więcej ma dla zabitych szczególne znaczenie) piętnaście, a może dwadzieścia tysięcy ludzi, co daje naprawdę wysoką śmiertelność (teraz na wyspie mieszka niecałe dwieście tysięcy ludzi). Wyspiarze może niepodległości nie uzyskali ale autonomię na pewno. Autonomię w ramach Papui Nowej Gwinei, której głównym obszarem jest wyspa Nowa Gwinea. Przez środek wyspy przebiega prosta jak laserem cięta wyimaginowana linia, która dzieli wyspę na dwie części i każde porządne zwierzę (na przykład jakiś przedstawiciel drzewiaków) musi mieć wizę, że łazić po lesie, szczególnie z torbą.  

Wracając do Cooka. Skończyłem na tym, że gdy Cook dopłynął do Tahiti, Krętek blady miał się tam już zupełnie nieźle. Przypłynął sobie albo z Anglikiem albo z Francuzem. Spór o to z kim zostanie nierozstrzygnięty, bo wszyscy zaangażowani w eksport-import Krętka na Tahiti nie żyją. Dzięki nierozstrzygniętemu konfliktowi Anglicy syfilis mogą nazywać chorobą francuską, no bo jak może być angielska, skoro Anglicy to tacy dżentelmeni i nigdy, przenigdy, a Francuzi mogą syfilis nazywać chorobą angielską, bo przecież Anglicy to piraci i łobuzy, i na pewno, na pewno.

I wciąż próbuje sobie to wyobrazić. Życie na żaglowcu w osiemnastym wieku (a także wcześniej i później). Setka facetów, z których osiemdziesięciu kilku żyje w podłych warunkach stłoczona na przestrzeni dla może kilkunastu osób, w rejsie nie wiadomo dokąd, skazanych na rok, dwa i trzy wspólnego przebywania ze sporadycznymi przerwami, kiedy do statek zawijał do portu. Codziennie te same, gówniane posiłki, suchary pełne robaków, cuchnąca woda. Dookoła tylko błękit, którego nienawidzą. Skazani na kaprysy przyrody. Próbuję sobie wyobrazić jak żaglowcem można dopłynąć niemal do Antarktydy na południu i przekroczyć cieśninę Beringa na północy. Żadnej bielizny termoaktywnej, żadnego goreteksu i softshelu. Wyobrażam sobie jak mokre ubranie przymarza do brudu ciała. Jak sople zwisają z masztów. Jak trzeba po nich się wspinać. Oczywiście nie po soplach, tylko po masztach. Jak manewrować statkiem przy wielometrowych falach, w wodzie o temperaturze ledwo przekraczającej zero stopni Celsjusza, bez porządnego silnika. Jak po skończonej pracy ci ludzie chowali się pod pokład do cuchnącej przestrzeni, gdzie wszyscy dookoła śmierdzieli, pierdzieli, chorowali, onanizowali się i marzyli.

No dobra nie ma się co rozczulać. Cook nie dokończył trzeciej wyprawy, bo umarł na Hawajach w konsekwencji konfliktu kulturowego dnia czternastego lutego 1779 roku.

Ale ta opowieść wcale nie jest o Cooku. Nie on pierwszy umarł w wyniku konfliktu kulturowego i nie był też ostatnim. To właściwie opowieść o Krętku bladymi jego przyjaciołach, którzy przybyli na Tahiti i w ciągu kilkudziesięciu lat ograniczyli populację wyspy o 95% (żeby nie było wątpliwości: słownie dziewięćdziesiąt pięć procent), czym odnieśli jedno z największych zwycięstw w historii, i to przy bardzo silnej konkurencji. Oczywiście prym zwycięstwa należy do Krzysztofa K. i jego kolegów i wyspy, którą dziś nazywamy Haiti, a gdzie w 25 lat osiągnięto 90% skuteczność, by po kolejnych kilkudziesięciu latach osiągnąć skuteczność 100 procentową. Ten wynik trudno przebić, ale można starać się go wyrównać. Jest to doskonała ilustracja co najmniej dwóch przysłów: „Młyny boże mielą powoli” i „cierpliwość palcem dół wykopie”. Odnośnie tego pierwszego, to podejrzewam, że coś musi w tym być, bo bóg we wszystkich odmianach (gramatycznych) nie schodził z ust odkrywców. Co z kolei sugeruje całą masę doskonale pasujących boskich przysłów, np. ten o noszeniu kul.

Po długim rejsie marynarze Endeavoura, byli zmęczeni, a sam statek w stanie tragicznym. Właściwie nikt nie wie, jakim cudem jeszcze się trzymał. Czekała go długa naprawa i miejscem, gdzie miała mieć miejsce była Batawia, którą dziś nazywamy Dżakartą. Statek rozpadał się bo był stary, bo Tahitanki za bzykanko żądały gwoździ, więc marynarze wyciągali je ze wszystkiego z czego mogli i z czego nie powinni, bo statek osiadł na rafie u wybrzeży Australii itd. Minęło już dwa lata od wypłynięcia z Anglii i ubyło tylko kilku członków załogi, w tym na szkorbut ani jeden, co było wynikiem godnym pozazdroszczenia. Jednak Batawia były pułapką. Marynarze rzucili się w wir życia i pozarażali się wszystkim, czym można się w tropikach zarazić. I zanim dopłynęli do Anglii zmarło jeszcze ze trzydziestu. Przynajmniej pod konie rejsu nie mieli tak ciasno.

Koniec części II. CDN